Opis

Warto przeczytać ciekawą książkę „Nowa bankowość spółdzielcza w Europie, strategie adaptacji modelu biznesowego po kryzysie” pod redakcja Marco Migliorelli, którą wydało BODiE. Jest to praca naukowa, analizująca formalne źródła, a więc regulacje prawne, raporty finansowe i wyniki badań. Nie zawiera osobistych doświadczeń i obserwacji własnych autorów. W książce przedstawiono systemy bankowości spółdzielczej tych krajów, dla których istnieją szczegółowe dane oraz łączy je podobieństwo procesu przemian po kryzysie 2008 r. Nie ma w niej miejsca dla polskiej bankowości spółdzielczej, która funkcjonuje w opozycji do dawnego modelu BGŻ, podczas gdy kraje europejskie powszechnie idą w kierunku systemów silnie scentralizowanych. Warto zapoznać się z nimi traktując je jako wzór lub ostrzeżenie. Można też oczekiwać, że te zmiany będą uwzględniane w europejskich regulacjach nadzorczych. Równocześnie trzeba pamiętać, że przyjęte rozwiązania systemowe odnoszą się do sytuacji spowodowanej ostatnim kryzysem finansowym i nie uwzględniają wpływu na funkcjonowanie banków kryzysu spowodowanego obecną pandemią. Nowy kryzys może pogłębić procesy centralizacji rozpoczęte po kryzysie poprzednim, co spowoduje radykalny rozdział modelu biznesowego bankowości spółdzielczej Polski i innych krajów europejskich.

W książce poruszono wiele ciekawych wątków, na kilka chcę wskazać. Autorzy pochwalają relacyjną bankowość w bankach spółdzielczych, nie widząc jednak jej zanikania wobec rozbudowy szczegółowych regulacji nadzorczych. Podkreśla się większą odporność banków spółdzielczych na sytuacje kryzysowe, choć wynika to bardziej z chciejstwa, niż realnych dowodów. Polskie doświadczenia w tej sprawie też nie skłaniają do łatwych uogólnień. Przedstawiona w książce szczegółowa analiza działalności kredytowej banków spółdzielczych podczas ostatniego kryzysu skłania do refleksji, jak bardzo jeszcze szczątkowy jest nasz system badania banków. Trudno byłoby nam uzyskać wiarygodne dane do analizy statystycznej procesów występujących w bankach. Mamy samodzielne banki, które raportują oddzielnie, a w innych krajach centrale sporządzają szczegółowe sprawozdania za całe sieci bankowe.

Ważne informacje są zawarte w rozdziale o narodowych inicjatywach napędzających ewolucję sektora bankowości spółdzielczej. W dużym uproszczeniu można wskazać na kierunki zmian. W Holandii banki przekształciły się w jedną spółdzielnię bankową jako Rabobank. We Włoszech duże banki (powyżej 8 mld euro) zostały przekształcone w spółki akcyjne, a mniejsze zorganizowane w silnie scentralizowane grupy spółdzielcze. W Niemczech istnieją samodzielne banki, ale zorganizowane w trzystopniowym systemie i połączone z centralnymi instytucjami finansowymi. We Francji lokalne i regionalne banki oraz organ centralny są połączone przez relacje typu: jednostka dominująca – jednostka powiązana. Charakteryzuje je wysoki stopień kontroli przez instytucję centralną. W Wielkiej Brytanii radykalnie zmniejszyło się znaczenie unii kredytowych, a poprzez fuzje zmniejszyła się liczba towarzystw budowlanych. Banki spółdzielcze poniosły straty i sprzedały się komercji. W Austrii banki stworzyły wspólny mechanizm zapewnienia płynności i wypłacalności oraz centralnie wydawanych regulacji. W Finlandii lokalne banki są silnie powiązane z organem centralnym w oparciu o skonsolidowane sprawozdania finansowe. W Hiszpanii nastąpiła koncentracja sektora bankowego z powodów słabej efektywności i braku odpowiednich rozmiarów pojedynczych banków.

Wszystkie te integracje grupowe są silniejsze, niż polskie systemy ochrony. Część z nich zawiera np. możliwość używania nadwyżek kapitałowych jednych banków do pokrywania strat innych członków grupy. W kontekście banków spółdzielczych w Europie nie mówi się już o samodzielności, tylko o ich autonomii w scentralizowanych grupach bankowych. Równocześnie z centralizacją następuje przenoszenie odpowiedzialności z pojedynczych banków na centralny szczebel grupy. W Polsce podstawowa odpowiedzialność spoczywa na samodzielnych bankach spółdzielczych, a nie na zrzeszeniach. Podstawowa odrębność banków spółdzielczych coraz bardziej sprowadza się do dwóch zasad: każdy członek spółdzielni ma jeden głos oraz istnieje obowiązek zrzeszania się banków w grupach. Równocześnie regulacje nadzorcze nastawione są na funkcjonowanie spółek akcyjnych, co jest niekorzystne dla odmiennej organizacji banków spółdzielczych, bo ogranicza korzyści wynikające ze specyfiki lokalnego charakteru działania.

Interesujące są uwagi dotyczące innowacji bankowych. Innowacja nie jest zwykła zmianą. Bankowość spółdzielcza u swego zarania wprowadziła ważny zestaw innowacji nie w produktach ale w zasadach i organizacji społeczeństwa (zasada samopomocy). Aktualne „innowacje” dotyczące produktów i organizacji bywają często nieinnowacyjne, bo powodują zubożenie oryginalnego pomysłu. Chodzi o to, że banki spółdzielcze mają stanowić alternatywę wobec detalicznych banków komercyjnych, jako organizacje odpowiedzialne społecznie. Tymczasem wprowadzane w ostatnich latach „innowacje” wynikają z przepisów europejskich i krajowych. Banki zamiast tworzyć innowacje wprowadzają po prostu narzucone zmiany, które nie mieszczą się w logice spółdzielczej. Spółdzielnie bankowe zmieniły się z innowacyjnego kiedyś rozwiązania w konserwatywną organizację, zachowującą tylko swój ortodoksyjny model. W tym kontekście autorzy rozważają pięć kwestii koncentrując się na innowacyjnych rozwiązaniach. Chodzi o następujące tematy: (1) członkowie jako centrum projektu spółdzielczego, (2) wybór między łączeniem się, a niezależnymi małymi jednostkami, (3) relacja z klientem, (4) cyfryzacja i sektor Fin Tech, (5) obciążenia regulacyjne. Autorzy nie proponują w tych sprawach prostych recept. Równocześnie nie odnoszą się do charakterystyki polskiego sektora banków spółdzielczych. Dlatego rozważania książkowe w tym obszarze trzeba traktować jako inspirację do myślenia. Sądzę, że dobrze byłoby gdybyśmy mogli o tym porozmawiać. Chętnie wziąłbym udział w takiej dyskusji.

Wiesław Żółtkowski

Spis treści

1. Charakterystyka bankowości spółdzielczej w Europie
Simon Cornée, Lucrezia Fattobene, oraz Marco Migliorelli
1.1. Banki spółdzielcze: Pochodzenie i podstawowe zasady w dzisiejszym świecie
1.2. Typy sieci i grup banków spółdzielczych
1.3. Rozmiar i obecność geograficzna banków spółdzielczych w Europie
1.4. Banki spółdzielcze i bankowość relacyjna
1.5. Charakterystyki wsparcia gospodarki przez banki spółdzielcze
1.6. Stabilność banków spółdzielczych
1.7. Banki spółdzielcze i banki oszczędnościowe
Bibliografia
2. Nowy scenariusz ekonomiczny i jego wpływ na model biznesowy bankowości
spółdzielczej
Eric Meyer
2.1. Wstęp
2.2. Kluczowe elementy nowego scenariusza ekonomicznego
2.3. Wpływ ekstremalnie niskich stóp procentowych na banki spółdzielcze
2.4. Reakcje na nowy scenariusz ekonomiczny
Bibliografia
3. Działalność kredytowa banków spółdzielczych podczas Wielkiego Kryzysu i po nim
Marco Migliorelli
3.1. Wstęp
3.2. Zachowania kredytowe banków spółdzielczych w różnych obszarach kontynentu
3.3. Podaż kredytu, kapitalizacja i zagrożone kredyty podczas wielkiego kryzysu:
przypadek Włoch
3.4. Ograniczenia antycyklicznej roli banków spółdzielczych
Bibliografia
4. Banki spółdzielcze i regulacje bankowości w UE: kluczowe elementy
Marco Migliorelli
4.1. Wstęp
4.2. Szczególny charakter bankowości spółdzielczej w regulacjach unijnych
4.3. Istotne aspekty regulacji banków spółdzielczych
Bibliografia
5. Narodowe inicjatywy napędzające ewolucję sektora bankowości spółdzielczej
Hans Groeneveld, Roberto Di Salvo, Juan Sergio Lopez i Francesco Di Leo
5.1. Wstęp
5.2. Reforma sektora bankowości spółdzielczej w Holandii
5.3. Reforma sektora bankowości spółdzielczej we Włoszech
5.4. Wydarzenia w innych krajach w Europie od początku Wielkiego Kryzysu
Bibliografia
6. Zarządzanie bankami spółdzielczymi: główne cechy i nowe wyzwania
Eric Lamarque
6.1. Wstęp
6.2. Cechy modelu zarządzania w bankowości spółdzielczej
6.3. Modele zarządzania w Europie
6.4. Banki spółdzielcze a skłonność do podejmowania ryzyka
6.5. Organy zarządzające banków spółdzielczych
6.6. Wyzwania dla modelu zarządzania banków spółdzielczych w świetle nowych
postanowień regulacyjnych
6.7. Wnioski
Bibliografia
7. Nowy paradygmat cyfrowej bliskości dla banków spółdzielczych
Tiphaine Gorlier, Geraldine Michel, i Valerie Zeitoun
7.1. Wstęp: Konieczna może być praca nad reputacją banków spółdzielczych, ale istnieje
tam jeszcze prawdziwa więź
7.2. Relacja między bankiem a klientem, główne wyzwanie przed bankami od wielu
pokoleń
7.3. Relacja bank-pracownik, powiązanie na poziomie indywidualnym, a nie
instytucjonalnym
7.4. Cyfryzacja, dźwignia kompetencji i korzystnych relacji
7.5. Wartości spółdzielcze, podobna wizja u klientów i pracowników, jednak nie jest
mocno osadzona w tożsamości banków
7.6. Wnioski: Marka, dźwignia pozwalająca bankom spółdzielczym na tworzenie trwałych
relacji ze swoimi klientami
Załącznik 1
Załącznik 2
Bibliografia
8. Droga ku przyszłości dla banków spółdzielczych
Silvio Goglio i Ivana Catturani
8.1. Wstęp: innowacja i banki spółdzielcze
8.2. Utrzymanie członkostwa w centrum projektu
8.3. Konsolidacja versus duże rozproszenie niezależnych małych jednostek
8.4. W jaki sposób wykorzystać unikalną relację z klientem
8.5. Banki spółdzielcze, cyfryzacja oraz FinTech
8.6. W jaki sposób ograniczyć obciążenia regulacyjne
8.7. Wnioski
Bibliografia
9. Banki spółdzielcze dzisiaj w perspektywie UE
Giorgio Caselli
9.1. Wstęp
9.2. Banki spółdzielcze i różnorodność w bankowości
9.3. Uniwersalne podejście regulacyjne, a zasada proporcjonalności
9.4. Zróżnicowanie w bankowości, a wpływ na społeczeństwo
9.5. Podsumowanie i wnioski
Bibliografia
10. Bankowość spółdzielcza w Europie dzisiaj: Wnioski
Marco Migliorelli
10.1. Podkreślenie istotności banków spółdzielczych w Europie
10.2. Środowisko zewnętrzne niosące bezprecedensowe wyzwania
10.3. Konieczność przywrócenia rentowności
10.4. Konieczność zmodernizowania modelu bankowości spółdzielczej
Bibliografia
Indeks

Informacje dodatkowe

Cena regularna 25,00 zł netto.
Do publikacji drukowanych lub elektronicznych doliczony zostanie podatek VAT w wysokości 5%.
Sprzedaż wyłącznie na terytorium Polski.

 

Osoby fizyczne: Na wskazany w zamówieniu mail przesyłamy pro formę z 2-dniowym terminem realizacji. Przesyłka zostanie nadana po przesłaniu potwierdzenia zapłaty.

Koszty przesyłek:

DHL:

1–2 egz., jako koperta do 1 kg, 25 zł netto

Przesyłki możemy nadać codziennie do 13:00