powrót do listy wpisów

14 Listopada 2018 Bankowość spółdzielcza wobec wyzwań otwartego rynku cyfrowego

BODiE zorganizował 4 października w Poznaniu konferencję skierowaną m.in. do kadry zarządzającej banków spółdzielczych zrzeszenia SGB.

Przyszłość jest nieunikniona

Witając uczestników, prezes zarządu BODiE Maciej Wojtaszek, podkreślał nieuchronność zmian, które w niedalekiej przyszłości czekają banki spółdzielcze i zastanawiał się nad konsekwencjami, jakie one przyniosą spółdzielczemu sektorowi finansowemu. Zwracał uwagę, że już dzisiaj, wielu ekspertów mówi o podnoszeniu efektywności działania banków uzyskiwaną przez zamykanie oddziałów, placówek i przenoszenie całości funkcjonowania w świat wirtualny, który nabiera cech przestrzeni rynkowej. Potęguje to dyrektywa PSD 2 dopuszczająca FinTechy do działalności zastrzeżonej dotąd wyłącznie dla banków. Ale jak całość tych procesów może kształtować i wpływać na usługi świadczone przez banki spółdzielcze w naszym kraju? Przygotowując to dzisiejsze spotkanie – kontynuował prezes Wojtaszek – chcieliśmy przedstawić pewną wizję tego procesu. Jak on może wyglądać na świecie i w Polsce? Jak bankowość już na to reaguje, co sfera tradycyjnych finansów – zwłaszcza spółdzielcza – może podjąć w rywalizacji z FinTechami? I czy taka "walka" jest w ogóle sensowna? Zamiast krótkiego wprowadzenia, prezes BODiE zaprezentował egzemplarz książki Johna Waupsh'a "Bankruption. Przełom w bankowości", której wydawcą jest BODiE. I właśnie w tej publikacji – dowodził prezes Wojtaszek – jest gotowa odpowiedź na to, w jaki sposób, banki lokalne na swoim rynku mogą wygrać z FinTechami. Autor książki, w bardzo przystępnej formie praktycznego poradnika, przekonuje, że lokalna bankowość, otwierając się na zmiany, nowoczesne rozwiązania i indywidualność swoich klientów, nie musi obawiać się konkurencji ze strony dużych banków lub startupów. Zamiast więc wygłaszać dzisiaj własne poglądy na temat wyzwań płynących dla banków spółdzielczych ze strony otwartego rynku cyfrowego prezes Wojtaszek zachęcił wszystkich zainteresowanych do zapoznania się z książką "Bankruption. Przełom w bankowości".

Każdy ma swoje wyzwania

Gość konferencji, Mirosław Skiba, prezes zarządu SGB-Banku, wyrażając radość z możliwości uczestniczenia w spotkaniu poświęconym tak ważkim kwestiom, zauważał, że bankowość spółdzielcza w Polsce nie znajduje się gdzieś na marginesie oczekiwanych zmian. Jesteśmy w głównym nurcie – mówił prezes Skiba – tego, co się na świecie dzieje. Musimy być bardzo blisko i to pomimo tego, że każdy ma już dzisiaj swoje, inne wyzwania. Prezes Skiba wyraźnie utrzymywał, że nie można obecnych zadań traktować jako usprawiedliwienia ewentualnych zapóźnień, zwłaszcza w dziedzinach związanych z technologią, z tym, co się dzieje do okoła nas. Nie byłoby możliwe – kontynuował – takie wchodzenie nowych biznesów opartych o zupełnie inne niż dotąd modele, gdyby nie nowinki technologiczne. Gdy i my je wdrażamy, to – na szczęście – mamy do czynienia wciąż z taką sytuacją, w której FinTechy potrzebują banków – mówił Mirosław Skiba. Banki natomiast, mogą wykorzystywać synergię działania wraz z startupami. – Banki mają jeszcze teraz łatwiej w radzeniu sobie z wyzwaniami – podkreślał – bo to one dysponują kontaktami z klientami i mają ich zaufanie. Jeżeli we właściwy sposób będą w stanie wykorzystać ten potencjał, który drzemie w tych nowych modelach, ideach, które pojawiają się na rynku, to znajdą się w gronie wygranych. Wszystko wiąże się jednak tu z tym, że musimy jednocześnie odpowiadać na dotychczasowe wyzwania związane z regulacjami. Ze zmniejszającymi się marżami, z bardzo ostrą konkurencją i w tym samym czasie być przygotowanym na nowe sytuacje, a także "uzbroić się" w nowe technologie. Tego drugiego nie można odkładać na później – zauważał prezes Skiba. – To musi przebiegać jednocześnie. Nie można bowiem liczyć, że któryś z uczestników rynku nam to spóźnienie odpuści. Nie można się też spodziewać, że klienci poczekają. Nasze wyniki będą też bardzo mocno zależały od tego na ile będziemy w stanie nadążyć z efektywnością, a efektywności nie da się poprawić bez wchodzenia w najnowszą technologię. To jest, w pewnym sensie, domknięty, bardzo mocno ze sobą powiązany, cykl zdarzeń. Zależny jest również od inwestycji, które niezbędne są nie tylko w sprzęt, czy odpowiednie schematy organizacyjne, ale również w wiedzę pracowników, w ich odpowiednie podejście do bankowości spółdzielczej i klienta – podsumowywał prezes SGB.

Działalność bankowa to zawsze relacja z drugim człowiekiem

Dr Piotr Juda, ekspert niezależny, były wieloletni prezes Toyota Bank Polska podjął na samym wstępie swojego tematu, że specyfiką działalności finansowej, w tym banków spółdzielczych jest nastawienie bezpośrednie na drugiego człowieka. Istotne są więc zmiany demograficzne, ponieważ zmiana struktury społecznej wpływa na rynek pracy, rynek dóbr i usług, a także wybory polityczne. Dr Juda uważał, że na funkcjonowanie bankowości, w tym spółdzielczej, wpływ będzie miał taki banalny fakt, iż nowy, młody klient nie potrafi wyobrazić sobie życia bez telefonu komórkowego. Z drugiej strony, sektor bankowy, jako dziedzina ściśle regulowana, jest bardzo uzależniony od czynnika politycznego i ponadpaństwowej sytuacji ekonomicznej. W Polsce widoczne jest to m.in. w wycofywaniu się banków europejskich, jak również w prognozach mówiących o stopniowym spadku roli banków w życiu gospodarczym. Marzeniem krytyków tego sektora jest finansowanie gospodarki przez rynek kapitałowy, jak również oszczędzanie z pominięciem banków. FinTechy są faktem, wiele z nich z sukcesem wyszło z fazy startupów – podkreślał ekspert. Przedstawiał modele działania FinTech w usługach bankowych, wśród których wyróżnił: broker kredytowy (np. Kabbage o wartości rynkowej 1 mld USD), peer to peer lending (np. Prosper –wartość rynkowa 1,9 mld USD), z nastawieniem stricte na usługi płatnicze (np. Transferwise – wartość rynkowa 1,1 mld USD) oraz usługi płatnicze w powiązaniu z działalnością depozytowo-kredytową (np. Klarna – wartość rynkowa 2,25 mld USD). W doborze przykładów do tej klasyfikacji kierował się wykazem firm o największym wzroście wartości liczonym w 2017 r. w porównaniu do roku 2009.

Dojrzałość ponadprzeciętna

Polska znajduje się wśród krajów, które można określić mianem cyfrowych liderów bankowości – dowodził z kolei dr Grzegorz Cimochowski, partner, wiceprezes zarządu Deloitte. W swoim wystąpieniu "Dojrzałość cyfrowa banków – raport Deloitte 2018" informował, że nasz kraj znalazł się na 5. miejscu w badaniu EMEA Digital Banking Maturity 2018 przeprowadzonego przez firmę doradczą Deloitte. Największy wpływ na to, czy dany kraj jest na czele cyfrowego wyścigu ma presja ze strony klientów oraz konkurentów rynkowych. O tym, kto w przyszłości stanie na podium, zdecyduje odnalezienie się w świecie otwartej bankowości oraz poszerzenie oferty o usługi pozabankowe. Dziś mianem "cyfrowego" określa się niemal każdy bank, a jeszcze kilka lat temu nieliczne instytucje wspominały o cyfryzacji w swoich planach rozwoju. Obecnie proporcje są dokładnie odwrotne, gdyż mało która instytucja finansowa nie opiera swojej strategii na cyfryzacji. Postanowiliśmy więc sprawdzić, kto naprawdę zasługuje na tytuł cyfrowego lidera, czyli banku, który oferuje klientom użyteczne i istotne z ich punktu widzenia funkcjonalności w przyjaznym klientowi interfejsie – mówił wiceprezes Cimochowski. Wykazywał jednocześnie, że Polskie banki osiągnęły lepsze wyniki od średniej w regionie Europa i Bliski Wschód we wszystkich sześciu analizowanych etapach interakcji z klientem, tj. poszukiwaniu informacji o banku, otwieraniu konta, wdrażaniu klienta, codziennej bankowości, poszerzaniu relacji oraz zakończeniu relacji klienta z bankiem. Najsłabiej wypadają w dwóch obszarach: otwieraniu i zamykaniu konta.

Bankowość jest konserwatywna, więc może zostać w tyle

Badanie Deloitte zostało przeprowadzone w 238 bankach i 10. FinTechach oferujących usługi bankowe z 38 krajów Europy i Bliskiego Wschodu. W Polsce przebadano 15 instytucji. W tym celu otwarto prawdziwe konta w badanych bankach, aby przeanalizować 826 funkcjonalności. Badanie zostało zakończone ankietą satysfakcji wśród ośmiu tysięcy klientów. Jednocześnie w wielu przypadkach jest tak, że instytucja finansowa cyfryzacją nazywa funkcjonowanie w świecie wirtualnym. Nadal jednak oferuje te same produkty i usługi, które, przedtem, były dostępne w zwyczajnym oddziale. Trudno więc to zaliczyć do uczestnictwa w cyfrowej rewolucji. Co więcej, wiceprezes Deloitte, nie ukrywał, że w jego przekonaniu, bankowość, także spółdzielcza, ze swej natury jest konserwatywna. Mimo to, badanie Deloitte wykazało, że banki w Polsce są w czołówce procesu. Tymczasem w Europie Środkowej jest wciąż 11 mln, a w całej Europie 60 mln klientów, których można określić jako "zakładników oddziałów". Pragną oni – z jednej strony – używać kanałów cyfrowych, a z drugiej – wciąż uznają bankowość internetową lub mobilną za zbyt kłopotliwą. Jest to grono klientów, o które banki będą toczyć walkę. Ważne by polskie banki wykorzystały szansę, która się przed nimi otwiera.

Bankowość emocjonalna szansą dla spółdzielców

Inny pogląd działalności bankowej w Polsce przedstawiła prof. dr hab. Ewa Miklaszewska z Katedry Bankowości Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie. W wystąpieniu "Wyzwania strategiczne dla sektora bankowości spółdzielczej" kończącym I blok, skoncentrowała się na wynikach badań ankietowych, które przeprowadziła w latach 2013, 2016 i 2018. W konkluzji wystąpienia stwierdziła, że należy zmienić dotychczasowy paradygmat w strategii banków spółdzielczych: nie skala działalności jest ważna, ale technologia. Podkreśliła przy tym m.in., że stosunek do nowych technologii będzie jednym z fundamentalnych problemów w decyzjach strategicznych banków. Jej zdaniem, zagrożeniem może być to, że zajęte zmianami regulacyjnymi banki spółdzielcze nie docenią wyzwań płynących spoza sektora bankowego. Ponadto zauważała potrzebę nie tylko digitalizacji produktów i kanałów kontaktu banku z klientem, ale również zmiany wewnętrznej architektury organizacyjnej spółdzielczych instytucji finansowej. Odnosząc się do przyszłości, utrzymywała, że szansą dla banków w konfrontacji z FinTechami jest przede wszystkim występująca w ich funkcjonowaniu bankowość emocjonalna. Ponadto zyskać one mogą "lepsze procesy, większą konkurencję i innowacyjne wykorzystanie danych". Przede wszystkim banki spółdzielcze powinny się łączyć, bo w pojedynkę nie osiągną sukcesu ani w walce konkurencyjnej, ani w sfinansowaniu niezbędnych inwestycji. Prelegenci nie stwarzali złudzeń i dowodzili, że brak fuzji oznacza – w przyszłości-upadłość banków spółdzielczych.

Przyszłość w trendach

Michał Krakowiak, wiceprezes zarządu Krajowego Związku Banków Spółdzielczych, całość swej prezentacji poświęcił kierunkom rozwojowym banków spółdzielczych, wskazując priorytety oraz zagrożenia dotyczące przyszłości tego typu instytucji. Najbardziej pożądane w rozwoju bankowości spółdzielczej są: consensus wokół modelu rozwoju i bezpieczeństwa, nastawienie na jutro (przy zachowaniu szacunku dla tradycji, przezwyciężenie syndromu wąskiego horyzontu („działaj lokalnie ale myśl globalnie” –mantra współczesnych procesów biznesowych), zapewnienie wygody i dogodności dla klientów lub członków, powrót do spółdzielczych wartości.

Profesor liczy "futurystów"

Odejściem od ściśle bankowej tematyki była prelekcja prof. dr. hab. inż. Wojciecha Cellarego z Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu zatytułowana: "Banki spółdzielcze przed wyzwaniem wielogeneracyjnego społeczeństwa 4.0". Roztoczył wizję świata, w której płatności realizowane są automatycznie po rozpoznaniu danej osoby. "Podjeżdżam pod dystrybutor na stacji benzynowej, tankuję paliwo i odjeżdżam, a należność została już uiszczona, bo zostałem zidentyfikowany i powiązany z kontem bankowym" – tłumaczył naukowiec. Nie podał, co się stanie w przypadku, gdy zawiedzie technika. Mówił natomiast o zmianie sposobu płacenia. Zamiast określonej kwoty możemy zacząć płacić strumieniowo, czyli nasze konto się umniejsza tak długo, jak z czegoś korzystamy (np. z toalety). Przedstawił także wpływ relacji zwrotnej fabryki, w której stosuje się zintegrowaną robotykę (tzw. przemysł 4.0) na załogę, która na co dzień ma z robotami do czynienia. W pewnym momencie przerwał swój wywód i zadał pytania o to kto na sali uważa, że w niedługim czasie roboty zastąpią obsługę w placówkach bankowych, kto jest za tym, że to szybko nie nastąpi oraz czy są na sali zwolennicy tezy, że nigdy do tego nie dojdzie. Okazało się, że ci ostatni są w zdecydowanej mniejszości. Dowodził, że bankowość w wielogeneracyjnym, rozwarstwionym zróżnicowanym edukacyjnie i technologicznie społeczeństwie 4.0 będzie zależna od stopnia adaptacji ludzi do rozwiązań gospodarki 4.0. Kwestia obsługi finansowej najbardziej cyfrowych warstw społecznych zostanie poddana presji ze strony globalnych graczy, a ta sama działalność wobec mało cyfrowych i analogowych warstw społecznych będzie kosztowna i ograniczona. Otwartym wyzwaniem stojącym przed sektorem bankowym profesor określił natomiast obsługę finansową rzeczy i środowisk.

Rozwiązania, ubezpieczenia, kody

Zaraz po wystąpieniu prof. Cellarego głos zabrał Marcin Kotus, z SGB-Banku. Zaprezentował mechanizm tworzenia mobilnego banku spółdzielczego (Bank spółdzielczy 4.0). Ofertę Concordii i jej szczegółów dla banków spółdzielczych przedstawił Tomasz Kromolicki, dyrektor Biura Bancassurance, Concordia Ubezpieczenia. Skupił się na wykazaniu roli, którą spełniają nowoczesne kanały dystrybucji polis ubezpieczeniowych. W jeszcze większym stopniu na praktykę były nastawione ostatnie trzy prelekcje. Maciej Zarembski, trener biznesu, przekonywał, że każdemu klientowi można przypisać indywidualny kod, który ułatwi spełnienie oczekiwań tej osoby, a także umożliwi stworzenie oferty dostosowanej także do innych klientów o podobnych cechach. Kody to "motywy, jako konfiguracja samego kodu „teraz”; predykcja, jako przewidywanie motywów przyszłych oraz ewaluacja kodowania przez nadawcę i odbiorcę. Artur Maciorowski z Online Marketing instruował, w jaki sposób spółdzielcza instytucja finansowa powinna wchodzić w wirtualny świat swoich klientów i jakie korzyści może przez to osiągnąć.

powrót do listy wpisów